5 dışarı da hücum dizilişi yeni bir uygulama değildir. Ancak, gittikçe her seviyede oynanan basketbol da gittikçe benimsenip yayılmaktadır. 5 dışarı hücumda 5 oyuncu da dışarıda 3 sayılık atış yayının etrafında yer alırlar. 5 oyuncunun aralarında belirli ve yeterli bir mesafe olmalı, çabuk karar verebilme yeteneklerini kullanarak rahatça hareket edebilecekleri alan ve fırsatlar yaratılmalı, akıcı bir oyuncu ve top hareketliliği sağlanmalıdır.
Bu makalenin amacı 5 dışarı da hücum dizilişinin ana hatlarını ortaya koyup nasıl uygulanabileceği konusunda fikir verebilmek, başarılı ve etkili bir hücum sistemi yaratabilmenin ince noktalarını ortaya koymaktır.
1-OYUNCULAR ARASINDA Kİ MESAFE (SPACING):5 DIŞARI DA HÜCUM DİZİLİŞİNİN TEMEL TAŞI
Çok doğru ve düzgün uygulanan oyuncular arasında ki mesafe hem hücumun uygulanmasında ki akışı zenginleştirir hem de savunma üzerinde daha büyük baskı yaratır. Çünkü hücum oyuncularının sürekli hareketliliği ve çembere yönelişleri savunmanın üzerinde ki baskıyı arttırır. Bazı coachlar daha da öteye geçerek hücumlarını üç sayılık atış yayının da yukarısına taşıyıp hücum etmeyi tercih ederler, böylece, savunma daha geniş bir alanı savunmak zorunda kaldığından daha çok boşluk verip hata yapar. Hücum oyuncuları ise çembere yönelirken daha geniş boşluklar bulurlar.
Coachlar bu hücum dizilişinde oyuncularının sahada birbirleri ile aralarında ki mesafenin önemine çok dikkat ederler. Çünkü, oyuncularının birbirlerine yakın oynamaları sonucu savunmanın işini kolaylaştırmak istemezler. İki hücum oyuncusunun birbirlerine yakın oynamaları savunmanın da o noktada yoğunlaşması hücum oyuncularının hareketlerini kısıtlayacaktır. Bu da hücumun hareketlerini yavaşlatacaktır. Hücum oyuncularının düzgün ve uygun aralıklı bir nokta da yer almaları savunmanın açık vermesine neden olur. Hücumda yaratıcılık yeteneklerini ortaya koymalarını sağlar ve kolay sayı yollarını açar.
2-ÇABUK KARAR VERME: FIRSAT YARATMA YETENEĞİNİ GELİŞTİRME VE BENİMSETMEK
Beş dışarıda hücum sisteminde çabuk karar verebilme temel ilkedir. Hem hücumun akıcılığı, hem de öngörülmeyen hareketlerin uygulanması sağlanır. Oyuncularımıza 0.5 kuralını uygulamaları öğretilir. Bu kuralın anlamı, oyuncunun atış yapmak, pas vermek ve çembere yönelmeye karar vermek için 0.5 saniyesi olduğunu bilmesini sağlamaktır.
Hücum oyuncuları savunmanın durumunu okuyabilmek için çok sakin ve rahat olmalıdırlar.
Savunmanın boşluklarını görebilmesi, saniyeler içinde karar verme yeteneğine sahip olmasına bağlıdır. Bu hücumda genellikle serbest alan yaratılabileceğinden daha rahat pas verebilme ve çembere yönelme imkanları doğacaktır. Topun hücumda hızlı çevrilmesi ve oyuncuların sürekli hareket etmeleri kolay sayı yapma imkanı yaratacaktır.
3-OYUNCULARIN SÜREKLİ HAREKET HALİNDE OLMALARI; SAVUNMAYI OKUMA SANATI
Beş dışarı da hücum sisteminden yararlanabilmek için hücum oyuncularının devamlı olarak hareket etmeleri gerekir. Oyuncuların devamlı hareket etmeleri sağlanamazsa hücum durağanlaşır ve savunma üstünlük sağlar. Savunma topu sahanın sağında veya solunda sıkıştırır ve onca emek harcanarak yapılan çalışmalar sonucu oyuncular arasındaki mesafe ortadan kalkar ve savunmanın eli kuvvetlenmiş olur.
Oyuncuların sistem içinde devamlı hareket halinde olmaları bu hücumun temel taşıdır. Hücumda ikili, üçlü hücumlar, pick and roll’ler, top sürme üzerinden pas verme, sabit perdeleme, perdeleme sonucunda içeri devrilme gibi hücumlar uygulanabilir. Bu gibi hareketlerin seçimi takım yapısına uyacak biçimde coach ve yardımcılarının tercihlerine göre belirlenir.
Hangi çalışmaların uygun olacağına karar verdikten sonra bu hareketleri oyunculara öğretip, uygulamaları sağlanır. Savunmaya karşı nasıl hareket edeceklerine karar vermeleri gerektiğini öğrenirler. Örneğin; eğer dipte yapılan bir perdelemeden yararlanıp dışarı çıkan hücum oyuncusunun ne yapması gerekir? Oyunculara savunmanın engellemesine karşı nasıl tepki gösterecekleri birkaç hücum hareketi öğretilerek giderilebilir. Böylece etkili hücum yaratmak mümkün olur.
Topsuz tarafta yapılan perdelemelerden yararlanan oyuncular pası alınca şut atabilir, tekrar perdeleme yapabilir, pas verebilir. Savunmanın perdelemelere karşı nasıl hareket etmeleri gerektiğine hücum oyuncuları karar verip perdelemeden yararlanıp alacağı pas sonrasında atış kullanabilir, pas almadan önce tekrar perdeleme yapabilir veya çembere yüklenebilir.
4-TOPUN HAREKETİ, TOPUN PAYLAŞILMASI
Topu canlı tutmak, hareketlendirmek başarılı bir hücum olup, ayrıca bu sistemin can damarıdır. Beş dışarıda uygulanan hücum dizilişlerinde topun sürekli hareketli tutulması başarıyı getirir. Beş oyuncunun dışarıda üç sayılık atış çizgisi civarında dizilmelerinde topun hareketli tutulması savunmanın zayıf noktasının ortaya çıkarılması sağlar. Topun oyuncular arasında çok hızlı ve çabuk dolaştırılması savunma oyuncularının ortaya gömülmelerini engeller. Sonucunda sağlam ve güçlü bir savunmanın çökmesini sağlar.
Çembere yönelip, dışarı pas vermek savunmayı üzerine çektikten sonra pasını dışarıda ki arkadaşına vermesi hücumun başarısını gösterir. Hücum oyuncusu çembere yöneldiğinde bütün savunma oyuncularını ortaya kapanmaya zorlar. Böylece, dışarı da dört hücum oyuncusu serbest kalırlar. Elinde top olan hücum oyuncusu savunmayı çok iyi okuyup çembere yöneldiğinde savunmanın ortaya gömülmesi sonucu dışarı daki serbest arkadaşına pas verebilmelidir. Pas alan hücum oyuncusu ya çok kolay atış kullanabileceği gibi gerekirse daha serbest olan takım arkadaşına pasını verebilir. Böylece, hücumun akıcılığı sağlanmış olur.
Bu hücum tarzının başarılı olabilmesi için hayati bir nokta da sürekli olarak çembere yüklenmektir. Hücum oyuncusu çembere yüklendikten ve topu pas olarak dışarı çıkardıktan sonra pası alan oyuncu ya hemen şut atmalı veya bir başka arkadaşına pas olarak tekrar vermelidir. BAŞARI TOPUN DEVAMLI HAREKET HALİNDE TUTULMASIDIR.
5-HÜCUM OYUNCULARININ KİŞİSEL YETENEK ZENGİNLİKLERİ: POZiSYONSUZ BASKETBOLA ADIM ATMAK.
Beş adam dışarıda hücum sistemi oyuncuların kendilerini ve becerilerini geliştirmelerini, çok yönlü oyuncu olmalarını sağlayabilirse başarı yüksek olacaktır. Bu hücum sisteminde oyuncular sık sık değişik mevkilerde oynamak zorunda kalacaklarından top ellerinde iken yeteneklerini başarı ile ortaya koymak zorunda kalacaklardır.
Bütün oyuncular iyi top kullanma yeteneğine sahip olmalıdırlar. Baskı altında iken en doğru kararı verebilmelidirler. Ayrıca çemberden uzakta oynarlarken isabetli atış kullanabilmelidirler. Böylece savunmanın çemberden uzaklaşıp, çember altını boşaltmaları sağlanır.
Beş adam dışarı da hücum sisteminde uzun oyuncularda çok yönlü oynayabilme yeteneğine sahip olmalıdırlar. Hücum esnasında çok defa çemberden uzaklaşarak oynamak zorunda kalacaklardır. Dışarıdan isabetli atış kullanmak zorunda kalacaklardır. Top ellerinde iken boş olan takım arkadaşlarına akıllı paslar verebilmelidirler.
Çok yönlü oyuncular geleneksel pozisyonlarda ki görevlerinin dışına çıkıp hücumun savunma tarafından daha önceden sezinlenmesini engeller ve savunmanın işinin zorlaşmasını sağlar. Sonuçta takımda ne kadar çok oyuncu iyi top sürebilir, pas verebilir ve şut atabilirse beş oyuncu hücum diziliş sistemimiz o kadar başarılı olacaktır.
SONUÇ
Beş adam dışarı da hücum sistemi değişik, hareketli basketbol oynamak isteyen takımlar için çok uygun bir hücum tarzıdır. Oyuncular arasında uygun mesafeyi korumayı, çabuk karar vermeyi, oyuncuların sürekli hareketliliğini ve topun devamlı hareket etmesini içerir. Bu sistemin etkili bir biçimde uygulanması savunmanın boşluklar vermesini , kolay ve rahat atış imkanı yaratılmasını ve oyuncuların bencillikten uzak, yardımlaşarak hücum etmelerini sağlar.
ANİ HAREKET
Ani hareket toptan uzakta ki hücum oyuncusuna yapılan perdelemeyi ve sonrasında elden verilen (hand off) pası içerir. Bu hareket savunmayı açık vermeye zorlar ve hücum oyuncularının çembere yönelmelerini kolaylaştıran alanın yaratılmasını sağlar.
