1.bölüm Burada, tıklayınız.
“BİLMEZ BİLMEDİĞİNİ BİLMEZ. BİLİR BİLDİĞİNİ BİLMEZ. BİLMEZ BİLMEDİĞİNİ BİLİR.-PROF DR. HÜSEYİN ATAY”
Şut basketbolun öğretilmesi gereken en temel hareketi olmakla birlikte en az öğretilen ve üzerinde en az durulanıdır. Niçin en az öğretilip üzerinde en az durulanıdır?
1-Bir oyuncuya doğru şut atmayı öğretirken oyuncunun halen kullandığı atışta değişikler zorunda kalacağından kendini pek rahat hissetmez ve değişikliğe isteksiz davranır ve gereken çabayı harcamaz.
2-Atışları isabetsiz olursa öz güvenini kaybeder ve sizin önerilerinizi kulak arkası edip pek aldırmaz. Sizin önerileriniz boşa çıkar.
Sizlere oyuncularınız doğru atış alışkanlığı kazanabilmesi için neler yapmanız gerektiği konusunda önerilerde bulunmak istiyorum.
Eğer önerilerimi uygulamayı düşünürseniz iki noktayı oyuncularınıza kabul ettirmek zorundasınız. Öncelikle onlara benimsetmek istediğimiz atış tarzı başlangıçta oyuncularınızın rahat atış kullanmalarını sağlamaz. Her kullandıkları atış isabetli olmayacaktır.
Sizin benimsetmeye çalıştığınız atış tarzı iki, üç hafta onları istedikleri gibi rahatlatmayacaktır. Ama daha sonrasında hem rahatça atış kullanabilecekler hem de isabetleri artacaktır. Yıllar içinde oyuncular gergin adale ile atış kullanma alışkanlığı edineceklerdir. Kullandıkları stil onlarda bir alışkanlık haline gelecektir. Her ne kadar atışları sayı olsa da doğru atış tekniklerini kullandıklarının farkında değillerdir. Bu nedenle atışlarında değişiklik yapmak gereksinimi duymazlar.
Size atış kullanmanın iki ayrı yönteminden bahsedeceğim.
1-Sıralama, hizalama, oyuncunun kendisini çembere karşı aynı hizada bulundurması,
2-Doğru karar vermek, hizalama ve yargılamayı aynı anda öğretmeniz mümkün değildir. Bu noktalarda şut atmayı öğretirken büyük hata yapmış olunur. Yargılama;
- a) Hangi noktadan ve mesafeden atış yapacağına karar vermek,
- b) Topa ne kadar bombe vermesi gerektiğine karar vermek,
- c) Atışa hangi an yapacağına karar vermek.
Yargılamanın hizalama ile bir ilintisi yoktur. Hizalama çembere doğru atış kullanırken düz bir çizgi üzerinden hareketini düzenlemesi ve topu elden çıkarırken mümkün olduğu kadar az adale gücünü kullanmaktır. Adale gücünün el verdiğince az kullanma metoduna değinmek istiyorum.
1-Oyuncu kendine bir şut ayağı seçmelidir. Eğer sağ eli ile atış yapıyorsa sağ ayağı doğal olarak atış ayağıdır. Şut ayağını çemberin ortasına gelecek şekilde düz bir hat üzerinde yerleştirmelidir. Baş parmak ne içeri ne de dışarı dönük olmamalıdır. Bu duruş bütün atışlar sırasında sağlanmalıdır. Şut çalışması yaparken şut tekniğinin sadece bir bölümünü çalışmaya dikkat edin. Diğer ayak denge ayağıdır. Ayaklar omuz hizasından açık tutulmalıdır. Her iki ayağın topuk-parmaklar arasındaki denge sağlanmalıdır. Denge ayağınızı dışarı doğru hareket ettirebilirsiniz. Atışların yüzde yetmişi top sürme üzerinden kullanılır. Şut ayağı doğrudan doğruya çemberi göstermelidir. Ancak, ayaklar omuz hizasında tutulduğu sürece denge ayağı daha düzgün sağlamak amacı ile biraz dışarı doğru hareket ettirilebilir. Atışta temel kural bu olmalıdır.
2-Dizler atış sırasında ne kadar bükülmelidir? Dizlerin çok bükülmesi vücut dengesini bozar. Topukların altından madeni paranın geçeceği kadar sıçramak yeterlidir. Bu sözü oyunculara belletin. Çemberden ne kadar uzak olunursa o kadar yükseğe sıçramak gerekir. Çembere ne kadar yakın olunursa daha az sıçranır.
3-DİRSEKLER
Atış esnasında yapılan en büyük hata dirseklerin konumudur. Çünkü, daha önceden belirttiğimiz gibi ayak çemberin tam ortasını hedeflenmiş olmalıdır. Dirsek ayak ile aynı hizada bulundurulmak şartı ile üç pozisyonda dirseği yerinden oynatabilirsiniz.
1-Dirseğin alçakta tutulması, altyapı ve minik takımlardaki oyuncular topu koltuk altında tutabilirler. Daha büyük çocukların topu koltuk altında tutmalarına izin verilmemelidir.
2-Dirseğin çene hizasında tutulması,
3-Dirseğin yüksekte tutulması. Topun yukarı kaldırılırken, top gözlerle takip edilmelidir. Bu hareket oyuncular tecrübe kazandıkça geliştirilir.
4-Bilekler. Atış esnasında bazen bileğin yukarıda yere paralel olması gerekir. Bu harekete “bileği bükme” adı verilir. Bunun nedeni oyuncuya şut atmayı öğretirken topu kolu ile yukarı doğru kaldırmasını söyleriz. Eğer bilek doğru olarak bükülmezse, örneğin bilek yarım bükülmüşse topu çembere ulaştırmak için itilmesi gerekir. Topu çembere doğru itmemek gerekir. Topu yukarı doğru ve en üst noktaya kaldırmak gerekir. Böylece topa çembere verilen bombe sonucu üst noktadan yönlendirilmesi sağlanır. Eğer topu kolunuzla çembere doğru iterseniz top çembere doğrudan doğruya ulaşmaz ve herhangi bir noktasına çarpabilir. Eğer atış esnasında el bileğini doğru bükmeyi öğrenirlerse top çembere değmeden sayı olacaktır. Çember iki topun aynı anda birlikte yan yana geçebilecek kadar geniştir.
.
5-Topun tutuluşu. Oyuncular atışların çoğunu dribbling üzerinden kullanırlar. Oyuncular top sürerken ellerini topun ortasına yerleştirirler. Eğer elliniz topun ortasına değerse dirseğiniz dışa doğru kayar. Öncelikle oyuncularınıza bu durumu anlatın. Yapmanız gereken şudur; şut kullandıkları elin işaret parmağını topun sibobu ile aynı hizaya getirmelerini söyleyin. Atışa yardımcı olan diğer parmak yani orta parmak ile işaret parmağının oluşturduğu çatala “şut çatalı” deriz. Atış kullanan parmakla sibop aynı hizaya getirilip, parmaklar topun üzerinde iyice yayılana kadar açılır. Atış esnasında topu tutmanın doğru yolu budur. Oyunculara dribbling sonunda topu doğru tutma biçiminin yukarıda anlatılan biçiminin yukarıda anlatıldığı gibi olduğu, anlatılmalıdır. İşaret parmağı ile sibop aynı hizaya getirilince ve top tutulunca dirsek otomatik olarak çemberi gösterecektir. Parmaklar topun üzerinde sıkıca yayılmalı ancak avuç içi topa hafifçe dokunmalıdır. Top avuç içine dışa yakın bölümüne hafifçe değmelidir.
Top elden çıkarken eğer başparmağın iç kısmı topa değiyorsa başparmak doğal olarak içe kıvrılacak ve topun istenmeyen bir biçimde dönmesine neden olup, hedefin şaşmasına yol açacaktır. Eğer baş parmak topa dışa doğru hafifçe değiyorsa, topun elden çıkarılışında baş parmak aşağı kayacağından topun doğru bir dönüşle çembere ulaşması sağlanır. Oyunculara şut tekniği öğretilirken bu nokta önemli bir yer alır. Ayrıca, oyuncuların avuç içlerinin topa değmemesi için uyarın, aksi takdirde parmakların sağlayacağı hassas denge ortadan kalkar. Topsuz diğer el sadece topu dengelemek için kullanılmalıdır.
Doğru karar vermek: Doğru karar vermenin ilk adımı oyuncular atış kullanırken hangi noktayı hedefleyeceklerini öğrenmeleridir. Çemberin arkasını mı, önünü mü hedeflemelidir? Oyunculara şu noktayı öğretmelidir: atış için iki oyuncunun birlikte çalışmalarını sağlayın. Atış kullanacak oyuncu kendi mesafesini belirler ve o noktaya yerleşir. O noktadan atış kullanmalıdır. İkinci oyuncu elindeki bir kağıda yüz tane çember çizer. Her k açan atışı işaretler. Kaçan atışın yanında topun çemberin hangi noktasına değdiğini işaretler. Topun öne mi, arkaya mı, sağa veya sola mı değdiğini işaretler. Yüz atıştan sonra elimizde yararlanabileceğimiz bir veri tabanı oluşur. Top çemberin belirli bir yerine daha çok değecektir.
Eğer atışların çoğunluğu çemberin arkasına değiyorsa, oyuncunuza çemberin önünü hedeflemesini öğütleyin. Eğer atışların çoğunluğu çemberin önüne değiyorsa atışlarını çemberin arkasına hedeflemelerini öğütleyin. Eğer atış isabetli olursa kağıdın üzerindeki yuvarlağı X ile işaretleyin. Eğer yuvarlakların çoğunluğu X ile işaretlenirse oyuncularınıza atışlarını hangi noktaya hedefledilerse aynı noktayı hedeflemeye devam etmelerini söyleyin.
Genellikle oyuncular vücutlarını kullanırlarken uyum sorunu yaşarlar. Bu nedenle coachların bu sorunu çözmek için her harekete tek tek eğilmeleri gerekir. Ayak ve dizlerin duruşu, dirseklerin doğru tutuluşu, bileğin bükülmesi, topun yukarı kaldırılması ve topun kolla takibi tek tek üzerinde durularak öğretilmelidir. Bu sıralamaya atış öğretilirken ve çalışılırken dikkat edilmelidir.
Topa ne kadar yüksek bombe veriliyor? Eğer topa yüksek bombe veriliyorsa top çemberin ortasında çembere değmeden sayı olur. Oyuncu yüksek bombeli bir atış kullanıyorsa olumludur. Daha az bombe veriyorsa yine olumludur. Az bombe veriyorsa bombeyi yükseltmesi gerekir. Atışı yüksek bombe yerine orta bombe kullanmasının yararı nedir?
Neden şudur. Atış için adaleleri kullanmak gerekir. Adalelerinizi ne kadar çok kullanırsanız hata yapma ihtimaliniz de o kadar çok çoğalır. Bu nedenle topa orta boyutlu bir kavis verdiğinizde top çemberin ortasına ulaşıyorsa, adalelerinizi daha çok kullanmanın bir anlamı kalmaz. Maçın ilerleyen dakikalarında oyuncunun atışlarını etkileyecektir. Eğer yüksek bombe kullanmaya devam ederse yorgunluğu daha çok hissedecektir. Oyunculara atış için adalelerini mümkün olduğu kadar az kullanmalarını öğretin.
Sonraki başlığımız: Ne Zaman Atış Kullanmalıyız? Her oyuncu kendini iyi hissettiği mesafeden atış kullanmalıdır. Oyuncu doğru mesafesini nasıl belirleyecektir? Oyun çember altından tahtaya çarptırarak atış kullanmakla başlayabilir. Her başarılı atıştan sonra çemberden bir adım uzaklaşmalıdır. Atışında zorlanma hissettiği nokta gerçek atış mesafesine ulaştığı noktadır. Oyuncularınıza belirlenen noktayı aşmadan atış yapabileceklerini söyleye bilirsiniz. Ne zaman atış kullanılmalıdır sorusuna gelince kendi, atış mesafesi içinde savunmadan uzaklaştığı an atışını kullanabilir. Ayrıca, kendinden başka hiçbir takım arkadaşı atış için serbest değilse atışını kullanmalıdır. Bu davranışa takım oyunu veya takım çalışması diyebiliriz. Oyuncularınıza sık sık kullandıkları atışın iyi bir atış mı yoksa kötü bir atış mı olduğunu sorun.
Artık denge sağlayan elden ve topun takibi konularında bahsedebiliriz. Denge sağlayan el çok önemlidir. Genellikle atışların çoğu dribbling üzerinden kullanılır. Dribbling üzerinden atış kullanan oyuncular, topu atış için tuttuklarında denge sağlayan ellerini topun altında tutarlarsa çemberi görmekte zorluk yaşarlar. Çünkü her iki elin önkolu görüşü kapayabilir. Dengeyi sağlayan el topun yan tarafında tutulmalıdır. Oyuncularınıza topun dengeyi sağlayan elle tutuluşunu şöyle anlatabilirsiniz: Atış parmağını atışı kullandığı gözünün önüne yükseltmesini söyleyin. Çemberi her iki gözü ile görmesi gerektiğini, zira, mesafenin sadece sağ gözle ile ayarlanamayacağını söyleyin. Tek gözle mesafeyi ayarlaması çok zordur. Ancak, iki gözle doğru mesafeyi ayarlayabilir. Oyuncularınıza atış tarzlarını değiştirdiklerinde isabetlerinin düşeceğini ve morallerinin bozulacağını benimsetin. Atışlarını geliştirmek için uzun ve çok çalışmaları gerektiğini, ta ki isabetlerinin yükseldiği ve morallerinin arttığı ana kadar çok çaba göstermeleri gerektiğine inandırın.
ATIŞTA TOP TAKİBİ
Atış kullanan oyuncular atıştan sonra kolları ile top takibi genellikle abartarak ve yeterince takip etmeyerek uygularlar. Yapmaları gereken sadece atıştan sonra başparmak v e işaret parmağının çemberi ve zemini görecek şekilde tutulmasıdır. Bu hareket atış parmağı veya çatalı olabilir. Önemli olan topa gereken bombeyi verebilmektir. Diğere parmaklar da atış kolunun ve elinin hareketine destek vermelidir. Oyunculara atış kullanan ellerini çemberi görecek şekilde tutmaları gerektiğini aksi takdirde diğer parmaklarını harekete geçirerek topa aşır bombe vermeleri gerektiği hatırlatılmalıdır.
Oyucularınıza atıştan sonra elleri ile topu takip etmelerini öğretirken ilk çalışmada ne olur? Oyuncuların kafalarında oluşan ilk düşünce topun çembere yetişemeyeceğidir.
Oyuncular aynı zamanda topu takip etmek için atışta yukarı doğru itmelidirler.
Oyuncuların birbirlerine atış kullanmayı nasıl öğretirler.? Oyuncular ikişerli eşleşirler. Bir oyuncu atış kullanacak diğeri oyuncu onun önünde duracaktır.
Atış yapacak oyuncunun önünde duran diğer oyuncu arkadaşının:
1-Ayaklarının düzgün olup, olmadıklarına,
2-Dirseklerinin ayakları ile aynı açıklıkta olup, olmadıklarına,
3-Görmelerini engelleyebilecek herhangi bir engel bulunup, bulunmadığına dikkat etmelidirler.
Oyunculardan üç atış kullanmalarını isteyin. Atış sırasında dikkatlice her hareketlerini izleyin. Daha sonra oyuncuların üçer atış daha yapmalarını isteyin. Bu kez oyuncuların atışlarını yandan izleyerek aşağıda belirtilen noktalara dikkat edin.
1. BÖLÜM SONU.
Bilgi ve iletişim.Seyfi Kuştimur 533 523 1740